مولکول یکی از کوچکترین ذرات شیمیایی میباشد که از پیوند بین اتم ها ایجاد میشود. در هر مولکول، اتمها با پیوند اشتراکی یا همان پیوند کووالانسی به یکدیگر متصل شده اند. اتمهای تشکیل دهنده یک مولکول، ممکن است از یک نوع عنصر (مانند گاز اکسیژن O2 ) یا چند نوع عنصر (مانند آبH2O ) تشکیل شده باشند.
اگر مولکولی دارای دو اتم باشد، به آن مولکول دو اتمی و اگر مولکولی دارای چند نوع اتم باشد، به آن مولکول چند اتمی میگویند.
اتم ها با به اشتراک گذاشتن الکترون های موجود در لایه ظرفیت خود، پیوند کووالانسی یا اشتراکی تشکیل داده و مولکول ها را به وجود می آورند.
+ اگر هر اتم یک الکترون به اشتراک بگذارد پیوندی که بین دو اتم به وجود می آید پیوند ساده یا یگانه است.
+ اگر هر اتم دو الکترون به اشتراک بگذارد پیوندی که بین دو اتم به وجود می آید پیوند دوگانه است.
+ اگر هر اتم سه الکترون به اشتراک بگذارد پیوندی که بین دو اتم به وجود می آید پیوند سه گانه است.
در این شبیه ساز قصد داریم تا با ایجاد پیوندهای کووالانسی بین اتمها، مولکول بسازیم و با مولکولهایی معروف و نام آنها آشنا شویم.
نحوه کار با شبیه ساز
ابتدا بر روی شبیه ساز کلیک کنید. سپس از بین گزینه های تکی، چندتایی و زمین بازی یک گزینه را انتخاب کنید.
اگر گزینه تکی را انتخاب کنید، شما قادر خواهید بود که هر نوع مولکول را یک بار بسازید.
در صورت انتخاب گزینه چندتایی شما قادر خواهید بود که هر نوع مولکول را چند بار بسازید.
در صورت انتخاب گزینه زمین بازی شما قادر خواهید بود با اتم هایی که در دست دارید مولکولهای دلخواه خود را درست کنید.
در صورت انتخاب گزینه تکی، در صفحه، ظرف هایی مشاهده می کنید که درون هر ظرف یک اتم خاص وجود دارد. از داخل ظرف ها، اتم های داده شده را برداشته و به سمت وسط صفحه بکشید و اتم ها را به هم بچسبانید تا مولکول مدنظر ساخته شود. مثلاً برای ساختن مولکول آب کافیست یک اتم اکسیژن را با دو اتم هیدروژن از ظرف برداشته و در وسط صفحه بین آنها پیوند برقرار کنید یعنی آنها را به هم بچسبانید. بعد از آن که مولکول آب را ساختید مولکول آب را بکشید و در نوار سمت راست صفحه در جایگاه آب قرار دهید.
در صورتی که در نوار وسط صفحه کنار ظرف ها، فلش جلو را بزنید، ظرف های بعدی برای ساخت مولکولی دیگر به شما نمایش داده می شود. دوباره اتم های داده شده را در وسط صفحه به هم بچسبانید و یک مولکول دیگر درست کنید سپس مولکولی که درست کردید را بکشید و در نوار سمت راست در جای مخصوص به خود قرار دهید دقت کنید که در نوار سمت راست، علاوه بر فرمول شیمیایی هر مولکول، نام مولکول هم برای شما نوشته شده تا با نام مولکول ها آشنا شوید. در نوار سمت راست در صورت ساخت تمام مولکول های مجموعه اول، مجموعه دیگر برای شما نمایش داده می شود.
پس از ساختن مولکول اگر گزینه سه بُعدی بالای مولکول را بزنید می توانید مولکول را در حالت سه بعدی مشاهده کنید. در صفحه مشکی که حالت سه بعدی به شما نمایش داده میشود دو گزینه در پایین صفحه وجود دارد که گزینه سمت راست، مدل گوی و میله مولکول است که پیوند بین اتم ها را نشان می دهد و گزینه سمت چپ، مدل فضاپرکن مولکول است که پیوند بین اتم ها را نشان نمی دهد.
در این بخش میتوانید مشاهده کنید که در هر مولکول، چه پیوندی بین اتم ها وجود دارد. (یگانه، دوگانه یا سه گانه)
در هر مجموعه وقتی که تمام مولکول های آن مجموعه را تکمیل کردید، علامت لبخند بر روی صفحه نشان داده میشود.
از نوار مشکی پایین صفحه میتوانید گزینه های دیگری را برای ساخت مولکول انتخاب کنید مثلاً حالت چندتایی را انتخاب کنید در این حالت در نوار سمت راست صفحه یک مجموعه برای شما نمایش داده می شود که در این مجموعه از هر مولکول باید چند تا درست کنید.
در صورتی که از نوار مشکی پایین صفحه گزینه زمین بازی را انتخاب کنید تعداد زیادی اتم برای شما قرار داده میشود تا با استفاده از اتم های موجود، مولکول دلخواه خود را بسازید دقت کنید در صورتی که مولکولی که شما ساختید در طبیعت وجود داشته باشد نام آن نمایش داده می شود.
- آشنایی با مولکول های دو اتمی
- آشنایی با مولکول های چند اتمی
- مطالعه پیوند کوالانسی
- بررسی ساختار سه بعدی
- آشنایی با مدل گوی و میله
- آشنایی با مدل فضاپرکن
- معرف پیوند یگانه، دوگانه و سه گانه