تشریح قورباغه

معرفی

قورباغه از شاخه ی طناب داران ← زیر شاخه ی مهره داران (vertebata) ← رده ی دوزیستان (Amphibia) ←  راسته ی دوزیستان بی دم (Anura) ← خانواده ی ← vanidac جنس قورباغه ی سبز(rana)

نکته: طناب داران در انتهای بدن خود طناب عصبی به نام نوتوکورد دارند که این نوتوکورد از جنس مزودرم است.

نکته: دوزیستان دارای پوست برهنه، مرطوب و نرم هستند با غدد مخاطی زیاد که ترشحات غدد باعث نرم و مرطوب شدن پوست می‌شود. پولک یا فلس روی پوست وجود ندارد.

دو جفت اندام حرکتی برای راه رفتن یا شنا کردن دارند. تعداد انگشتان بین ۵ – ۴ عدد است. بین انگشتان در انواعی پرده شنا دیده می‌شود مانند قورباغه.

ویژگی قورباغه ها

1. اسکلت کاملاً استخوانی است و مهره‌ها دنده ندارند.
2. قلب از دو دهلیز جدا و یک بطن مشترک با ۳ جفت سرخرگهای خروجی از بطن است. گردش خون مضاعف و ناقص است.
3. مغز دارای دو نیمکره رشد طولی یافته‌است.
4. لوبهای بویایی رشد متوسط دارند و از مغز ۱۰ جفت اعصاب جمجمه‌ای جدا می‌شود.
5. همانند ماهیها جانوران خونسردی هستند.
6. لقاح در انواعی داخلی و در انواعی خارجی است. اکثراً هم تخم‌گذار هستند.

بدن از دو قسمت سر و تنه تشکیل شده است.

سطح بدن غدد ترشح کننده ی موکوس دارد؛ به همین دلیل مرطوب است.(به علت ترشح ماده ی مخاطی بدن همیشه لزج است)

دو شش دارد و علاوه بر تنفس ششی، تنفس پوستی هم دارد پس نمونه نباید پوست خشکی داشته باشد وگرنه میمیرد.

 اندام حرکتی : یک جفت دست دارد که هر کدام 4 انگشت بدون ناخن است و یک جفت پا که 5 انگشت و پره دارد.

3 پلک دارد:

1. فوقانی (ثابت)
2. تحتانی(متحرک)
3. و سوم(نازک و پوششی که از پایین به بالا می آید.) پلک سوم در کنار پلک تحتانی است و نقش محافظتی دارد.

دور تا دور فک بالایی یک سری دندان هایی به نام هُمو دنت وجود دارد.

در قسمت سقف دهان، دندان های وُمری وجود دارد که دو استخوان است.

پشت دندان های وُمری دو سوراخ به نام نوستریل(شبیه به سوراخ بینی آدم با این تفاوت که مستقیم به دهان راه دارد) وجود دارد.

در دوطرف آرواره فوقانی شیپور استاش وجود دارد دارای مری کوتاه اند.

زبان جانور بلند، چسبنده و در قسمت جلویی حالت دو شاخه پیدا می کند که برای گرفتن شکار (حشرات) است.

پشت زبان ، حفره ی گلوت وجود دارد که هوا مستقیما وارد شش می شود. (گلوت یک بخش غضروفی است)

قلب قورباغه سه حفره دارد.         

زیر قلب، در دو طرف شش است (پس دو شش دارد) زیر شش کبد (به رنگ قرمز تیره)است، کبد سه لوب دارد             

زیر لوب وسطی کیسه صفرا است (تیره رنگ است).

معده ی C شکل دارندو بعد روده ی باریک قراردارد که در انتهای آن راست روده (رکتوم)و بعد کلوآک که نازک است و بعد کلوآک مخرج است. در شکم  ماده دو تخمدان بزرگ به رنگ سبز است روی تخمدان ها غده ی انگشتی است به رنگ نارنجی یا زرد پررنگ(این غده ها روی بیضه ها هم وجود دارد). کار غده ی انگشتی، تولید زرده است. تخمک احتیاج به غذا دارد که این غدد این غذا رافراهم می کنند.

دو طرف تخمدان اویداکت (لوله ی تخم بر) است و انتهای آن اویساک نام دارد که قطور است.

کلیه ها طویل و همرنگ کبد است.                    

کلیه ها از طریق پرده ای به جدار متصل است.

روی کلیه یک سری خطوطی است که همان غدد فوق کلیه هستند.

لقاح قورباغه خارجی است ولی همزمان اسپرم و تخمک را رها می کنند.

بعد از کلیه، میزنای است که نقش دیگری در نر دارد که گفته می شود کانال ولف است ( اسپرم از کلیه ها عبور می کند و بعد از کانال ولف می گذرد و وارد کلوآک می شود و بعد وارد مثانه و در نهایت به آب می ریزد.)پس کلیه اسپرم و ادرار را منتقل میکند.

 بررسی شکل ظاهری قورباغه

1-شکل خارجی: 

بدن قورباغه شامل سر، تنه و دو زوج پا است. گردن ودم درآن مشخص نمی باشد.سطح خارجی بدن از پوست نرم ولزجی پوشیده شده است که دارای رنگدانه های مختلفی در انواع مختلف است

2-تشخیص جنس نر و ماده: 

 جنس نر دارای بدنی کوچک تر و کشیده تر است در صورتی که جنس ماده دارای شکم پهن و نسبتاً گردی است وجود برجستگی پینه ای بزرگ و تیره روی اولین انگشت پای جلویی در جنس نر که در فصل تولید مثل کاملاً مشخص است.نر کیسه های تولید کننده ی صدا در دو طرف آرواره هایش دارد.همچنین نر ها روی انگشت شصت برجستگی سیاه رنگی دارد به نام پینه ی جنسی.قسمت شکمی نر باریک تر است ولی ماده گردتر و بزرگتر، چون تخمدان در آن قسمت قرار دارد.پاها نسبت به دست ها بلند است، این نسبت پا و دست این امکان را فراهم می کند که جانور بتواند بلندتر جهش کند.

3-در سر حیوان بخش های زیر قابل تشخیص است:

یک شکاف عرضی وسیع در جلو به نام دهان، یک زوج سوراخ بینی (Nostril) در جلو و بالای پوزه، یک زوج چشم در طرفین سر واجد پلک بالایی نسبتاً ثابت، پلک پایینی متحرک و پلک سوم یا غشاء چشمک زن (Nictitating membrane) که به لبه بالایی پلک پایینی متصل است و از پایین به بالا حرکت می کند. در پایین و عقب چشم ها پرده گوش (Tympanic membrane) قرار گرفته است. در عقب حفره دهانی حلق واقع است که به بینی متصل است. در سطح شکمی حلق و در عقب زبان چاکنای (Glottis) دیده می شود. زبان پهن و گوشتی در کف دهان قرار دارد.

شروع تشریح و طرز تشخیص و مطالعه اندام های داخلی

وسایل مورد نیاز:

سینی(طشتک)تشریح، مقوا، قیچی، فورسپس ، اسکالپل،دستمال جهت تمیز کردن، خود قورباغه

ابتدا بايد جانور را قطع نخاع كرد كه اين عمل شامل سه مرحله است :

    الف . بوسيله ي سوزن تشريح از حد واسط دو چشم به طرف پاهاي جانور حفره اي را پيدا مي كنيم كه به اين حفره روزنه ي پيمانه اي مي گويند . سپس سوزن را به داخل بدن مي فشاريم تا حالت شكستن استخواني را احساس كنيم كه اين شكستن ارتباط بين مغز و نخاع جانور را قطع مي كند و از درد كشيدن جانور جلوگيري مي كند . 

    ب . سپس سوزن را از همان حفره ي داخل ستون فقرات ، به طرف پاهاي جانور برده و اعصاب نخاعي جانور در ناحيه ي مهره ها را به طور كامل از بين مي بريم .اين عمل را تا زماني كه پاها به طور كامل صاف نشده است ادامه مي دهیم.( عمل تخريب اين اعصاب با سوزن تشريح به صورت جلو و عقب بردن و به طور همزمان چرخش سوزن در ستون فقرات انجام مي گيرد .)

   ج . سوزن را از همان حفره به طرف سر و مغز جانور داخل مي كنيم و با دو حركت دايره اي كوچك و بزرگ به ترتيب مغز را تخريب مي كنيم .

نکته: دقت شود در هنگام تخريب مغز ، سوزن را به آرامي حركت دهيم زيرا ممكن است دچار خونريزي شود و يا سوزن از دهان جانور بيرون آيد و كار را براي تشريح كننده مشكل كند . 

سپس قورباغه را در تشتک تشریح بر روی چوب پنبه به طریقی بخوابانید که سطح شکمی آن به طرف بالا باشد. دست ها و پاها را به چوب پنبه طوری سنجاق کنید که سنجاق ها به طور مورب به طرف خارج قرار گیرند. در تشریح مجازی فرض بر این است که تمام این موارد رعایت شده و شما به وسیله پنس پوست ناحیه بین دو ران جانور را بلند کرده اید وقت ان است تا به وسیله قیچی یا تیغ جراحی یک شکاف عرضی به آن بدهید سپس پوست و عضلات بوسیله فورسپس یا پنس یا همان انبر جدا کرده و در امتداد همان برش های اولیه بریده وسنجاق نمائید. در این موقع حفره عمومی(Coelom) کاملاٌ باز شده است در این مرحله میتوانید از فورسپس برای برداشتن اندام ها و قراردادنشان در فضای صحیح خودشان در نمودارهای سمت راست استفاده نمایید.

نکته: در تشریح های آزمایشگاهی وقتی نوبت به جدا کردن عضلات می رسد باید مواظب باشیم به امحاء و احشاء جانور صدمه نزنیم همچنین این نکته را هم باید درز نظر داشته باشیم که در هنگام جدا کردن عضله ها مراقب باشیم سیاهرگ شکمی پاره نشود زیرا تپش قلب می ایستد و جانور می میرد.