قلب یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن انسان است که وظیفه‌ی پمپاژ خون به تمام قسمت‌های بدن را بر عهده دارد. این اندام عضلانی، به‌طور پیوسته کار می‌کند تا اکسیژن و مواد غذایی را به سلول‌ها برساند و مواد زائد را از آن‌ها دور کند. شناخت عملکرد قلب، به ما کمک می‌کند تا بهتر از سلامت خود مراقبت کنیم.
قلب انسان از چهار حفره تشکیل شده است:
- دهلیز راست: خون بدون اکسیژن را از بدن دریافت می‌کند.
- بطن راست: خون را به سمت ریه‌ها می‌فرستد تا اکسیژن دریافت کند.
- دهلیز چپ: خون اکسیژن‌دار را از ریه‌ها دریافت می‌کند.
- بطن چپ: خون اکسیژن‌دار را به سراسر بدن پمپاژ می‌کند.
بین این حفره‌ها، دریچه‌هایی وجود دارند که از برگشت خون جلوگیری می‌کنند و مسیر جریان را تنظیم می‌نمایند.
نحوه عملکرد قلب
قلب مانند یک پمپ عمل می‌کند. با هر ضربان، ابتدا دهلیزها منقبض می‌شوند و خون را به بطن‌ها می‌فرستند. سپس بطن‌ها منقبض شده و خون را به ریه‌ها و بدن پمپاژ می‌کنند. این چرخه‌ی منظم، حدود ۷۰ بار در دقیقه تکرار می‌شود.
دانشمندانی که در شناخت قلب نقش داشتند:
- ویلیام هاروی (William Harvey): پزشک انگلیسی قرن هفدهم که برای اولین بار گردش خون را به‌صورت علمی توضیح داد. او نشان داد که قلب خون را به‌صورت پیوسته در بدن به گردش درمی‌آورد.
- آندریاس وزالیوس (Andreas Vesalius): کالبدشناس برجسته‌ای که با ترسیم دقیق ساختار بدن انسان، از جمله قلب، پایه‌های علم آناتومی را بنا نهاد.
- رنه لاینک (René Laennec): مخترع گوشی پزشکی که به بررسی صداهای قلب کمک کرد و راه را برای تشخیص بیماری‌های قلبی هموار ساخت.
نکات علمی جالب
- قلب انسان در طول عمر، بیش از ۲ میلیارد بار می‌تپد.
- وزن قلب حدود ۳۰۰ گرم است و اندازه‌ای تقریباً برابر با مشت فرد دارد.
- قلب دارای سیستم الکتریکی داخلی است که ضربان را تنظیم می‌کند.
فعالیت کلاسی:
دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از بادکنک، نی، بطری پلاستیکی و آب، یک مدل ساده از قلب بسازند که نشان‌دهنده‌ی پمپاژ خون باشد. این فعالیت به درک بهتر عملکرد دریچه‌ها و جریان خون کمک می‌کند.
- آشنایی با قلب انسان
