چرخه آب

آب مهم ترین عامل حیات است، همه موجودات زنده روی کره زمین برای ادامه زندگی به آب نیاز دارند.

گیاهان برای رشد و نمو، حیوانات برای شستشو وادامه حیات و انسان ها برای زندگیِ، شستسو، کشاورزی، صنعت و..... به آب نیاز دارد.

انسان از زمان های دور تا الان آب را مایه ی حیات می داند.

 در این مبحث با چگونگی بارش باران و جاری شدن آب بر زمین آشنا خواهیم شد و با شبیه ساز چرخه ی آب کار خواهیم کرد تا تمام مراحل این چرخه را به خوبی مشاهده کنید و اهمیت هر مرحله از آن را به خوبی درک کنید.

 مفهوم چرخه آب چیست؟

چرخه آب جریان مداوم آب بین زمین، اقیانوس، رودخانه ها ، دریاها و اقیانوس‌ها است. آب همیشه در اطراف و بالای زمین می چرخد. همانطور که آب در این چرخه حرکت می کند، از مایع (آب باران، آب نمک) به گاز (بخار آب) و سپس دوباره به مایع تبدیل می شود. این مایع ممکن است سرد و جامد شود(یخ یا برف).

چرخه آب برای بقای حیات روی زمین ضروری است و میلیاردها سال است که در طبیعت ادامه دارد. از آن زمان تاکنون آب بارها تصفیه شده است و منابع آبی زمین دائماً از طریق یک فرآیند طبیعی که آن را چرخه آب می نامیم تجدید می شود.

چرخه آب شامل مراحل زیر است:

هنگامی که خورشید آب رودخانه ها یا دریاچه ها یا اقیانوس ها را گرم می کند، آب تبخیر می شود. این بخار آب در جو بالا می رود.(تبخیر)

بخار آب در هوا خنک می شود و دوباره به قطرات کوچک مایع تبدیل می شود و ابرها تشکیل می شوند.(تراکم)

زمانی که مقدار زیادی آب متراکم می شود به طوری که هوا نمی تواند وزن خود را تحمل کند، آب از ابرها به صورت باران، تگرگ یا برف به زمین باز می گردد.(بارش)

وقتی آب به صورت تگرگ یا برف می بارد، مقداری از آن در زمین نفوذ می کند(نفوذ).

مقداری آب به زمین فرو نمی رود بلکه به رودخانه ها و نهرها می ریزد(رواناب).

فرآیندی که طی آن آب گیاهان به ویژه برگ ها تبخیر می شود. عرق به حفظ بخار آب از هوا کمک می کند(تعریق)

فعالیت:

(قبل از استفاده از بیازما این کار را انجام دهید.)

آبی که در خانه از شیر آب خارج می شود قبلا در اقیانوس بوده است. چگونه آب از اقیانوس به شیر آب شما رسید؟

آب روی زمین همیشه در حرکت است. این حرکات یک مدار تکرار شونده به نام چرخه آب را تشکیل می دهند.

نحوه کار با شبیه ساز

چرخه ی آب بیازما به شما امکان می دهد مسیرهای مختلفی را که آب در حال حرکت از سطح زمین به جو و برگشت طی می کند، کشف کنید.

1. روی اقیانوس کلیک کنید. چند درصد از آب زمین در اقیانوس ها یافت می شود؟

2. روی جو کلیک کنید. چگونه خورشید باعث حرکت آب از اقیانوس ها به جو می شود؟

3. روی ابرها کلیک کنید. ابرها چگونه تشکیل می شوند؟

4. بر روی بارش (باران) کلیک کنید. چه چیزی باعث بارش باران می شود؟

5. دوباره روی اقیانوس کلیک کنید و سپس تب مسیر را انتخاب کنید. چون شروع و پایان یکسانی دارد، مسیر یک چرخه کامل است. این چرخه چند مرحله دارد؟

فعالیت: چرخه آب بیازما را آماده کنید، تب شبیه سازی را انتخاب کرده و روی دوباره(بازگشت) کلیک کنید.

سوال: چرخه آب از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

 جمع آوری داده ها: با استفاده از بیازما دو چرخه آب ایجاد کنید. هر چرخه باید حداقل چهار مرحله داشته باشد و باید در همان مکان شروع و پایان یابد. هر نقطه شروع را از لیست سمت راست انتخاب کنید. وقتی چرخه کامل شد، تب مسیر را انتخاب کنید و مراحل زیر را بنویسید.

چرخه 1:

چرخه 2:

1. از اطلاعات ارائه شده در بیازما برای پاسخ به سوالات زیر استفاده کنید. چند درصد از آب زمین را می توان در خاک یافت؟ (تجزیه و تحلیل)

2.چند درصد از آب زمین در یخ و برف ذخیره می شود؟

3.چند درصد از آب شیرین زمین در یخ و برف ذخیره می شود؟

4.چند درصد از آب زمین در دریاچه ها یافت می شود؟

5.تعرق چیست؟ (نکته: روی دکمه زندگی گیاهی کلیک کنید.)

6.چه فعالیت های انسانی بیشترین مصرف آب را در سراسر جهان دارد؟

7.کدام فعالیت انسانی بیشترین مصرف آب را در ایالات متحده دارد؟

8.چه موجوداتی ضایعات شیمیایی را در تصفیه خانه تجزیه می کنند؟

9.آبخوان چیست؟

10.مخزن چیست؟

11.رواناب از چه راه هایی می تواند مشکل ساز باشد؟

• تغییر فاز عبارت است از تغییر از حالتی به حالت دیگر، مانند حالت مایع به گاز. بر اساس آنچه در بیازما خوانده اید، برای تعریف هر تغییر، جاهای خالی را با کلمات "مایع"، "گاز" یا "جامد" پر کنید.

تبخیر : تغییر حالت ...........به ...........................

چگالش : تغییر حالت ...........به ...........................

ذوب : تغییر حالت ...........به ...........................

انجماد : تغییر حالت ...........به ...........................

• هر فرآیندی که باعث انتقال می شود را پر کنید. (انتخاب شما تبخیر، چگالش، بارش، ذوب و انجماد است.)

اقیانوس-جو .....................

جو-ابر .....................

ابر-برف ..........................

یخچال طبیعی-رود ................

ابر-خاک ......................

• دو فرآیندی که باعث هر یک از انتقال های زیر می شوند را پر کنید.

اقیانوس – ابر ..............................

ابر-  یخچال طبیعی..............................

بحث و گفتگو کنید: آب بیش از دو سوم سطح زمین را می پوشاند. با این حال کمبود آب یک مشکل بزرگ برای بسیاری از مردم در سراسر جهان است. به نظر شما علت آن چیست؟