برف، باران و تگرگ همگی از بارش‌های جوی هستند، اما تفاوت‌هایی در نحوه تشکیل و ویژگی‌های آن‌ها وجود دارد:
برف
نحوه تشکیل: زمانی که دمای هوا به زیر نقطه انجماد برسد، بخار آب موجود در ابرها مستقیماً به بلورهای یخ تبدیل می‌شود و به صورت برف بر روی زمین می‌بارد.
شکل: بلورهای برف شکل‌های هندسی متنوعی دارند و معمولا به صورت دانه‌های شش‌گوشه هستند.
دما: دمای هوا در هنگام بارش برف معمولاً زیر صفر درجه سانتی‌گراد است.
باران
نحوه تشکیل: زمانی که بخار آب موجود در ابرها متراکم شده و به قطرات آب تبدیل شود و وزن این قطرات به حدی برسد که بتوانند بر مقاومت هوا غلبه کنند، به صورت باران بر روی زمین می‌بارند.
شکل: قطرات باران معمولا کروی شکل هستند.
دما: دمای هوا در هنگام بارش باران معمولا بالاتر از صفر درجه سانتی‌گراد است.
تگرگ
نحوه تشکیل: زمانی که قطرات باران در داخل ابرهای کومولونیمبوس (ابرهای تندری) به بالا و پایین کشیده می‌شوند، چندین مرتبه منجمد و ذوب شده و لایه‌های متعددی از یخ روی آن‌ها تشکیل می‌شود. در نهایت، این دانه‌های یخ به اندازه‌ای بزرگ می‌شوند که دیگر نمی‌توانند در داخل ابر معلق بمانند و به صورت تگرگ به زمین می‌افتند.
شکل: تگرگ‌ها معمولا کروی یا نامنظم هستند و لایه‌های متعدد یخ روی آن‌ها دیده می‌شود.
دما: تگرگ معمولاً در فصل گرم و در شرایط جوی ناپایدار تشکیل می‌شود و با رعد و برق همراه است.
در یک نگاه، می‌توان تفاوت‌های این سه نوع بارش را به صورت زیر خلاصه کرد:
| تگرگ | باران | برف | ویژگی |
| منجمد شدن و ذوب شدن مکرر قطرات باران | تراکم بخار آب و تشکیل قطرات آب | انجماد مستقیم بخار آب | تشکیل |
| کروی یا نامنظم با لایه‌های یخ | قطرات کروی | بلورهای شش‌گوشه | شکل |
| معمولا در فصل گرم و همراه با رعد و برق | بالاتر از صفر درجه سانتی‌گراد | زیر صفر درجه سانتی‌گراد | دما |
تاثیر گرمایش زمین بر بارش‌ها
گرمایش زمین، به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های محیط زیستی امروز، تاثیرات قابل توجهی بر الگوهای بارشی در سراسر جهان گذاشته است. این تغییرات نه تنها بر میزان بارش بلکه بر نوع آن نیز تاثیرگذار بوده و در نتیجه، بر زندگی انسان‌ها و محیط زیست اثرگذار است.
تغییرات در الگوهای بارشی
افزایش شدت بارش‌ها: با افزایش دمای زمین، تبخیر آب از سطح اقیانوس‌ها و دریاچه‌ها افزایش می‌یابد. این بخار آب در ابرها متراکم شده و در نهایت به صورت بارش‌های شدید و سیل‌آسا به زمین باز می‌گردد.
تغییر در فصل بارندگی: در بسیاری از مناطق، فصل بارندگی تغییر کرده و یا شدت و فراوانی آن تغییر یافته است. این تغییرات می‌تواند به خشکسالی‌های طولانی‌مدت و یا سیل‌های ناگهانی منجر شود.
افزایش بارش‌های شدید: وقوع بارش‌های شدید و تندبادها به دلیل افزایش دمای اقیانوس‌ها و تغییرات در جریان‌های جوی افزایش یافته است.
کاهش بارش برف: در بسیاری از مناطق سردسیر، میزان بارش برف به دلیل افزایش دما کاهش یافته است. این امر بر منابع آبی، کشاورزی و اکوسیستم‌های کوهستانی تاثیرگذار است.
مشکلات محیط زیستی ناشی از تغییرات بارشی
کمبود آب شیرین: کاهش بارش برف و افزایش تبخیر آب می‌تواند به کمبود آب شیرین در بسیاری از مناطق منجر شود.
سیل و خشکسالی: تغییرات در الگوهای بارشی می‌تواند به وقوع سیل‌های ناگهانی و خشکسالی‌های طولانی‌مدت منجر شود.
فرسایش خاک: بارش‌های شدید و سیل‌آسا می‌توانند به فرسایش خاک و از بین رفتن پوشش گیاهی منجر شوند.
آلودگی آب‌ها: بارش‌های شدید می‌توانند مواد آلوده‌کننده را از سطح زمین به آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌ها منتقل کنند.
تغییرات در اکوسیستم‌ها: تغییرات در الگوهای بارشی می‌تواند بر تنوع زیستی و اکوسیستم‌های طبیعی تاثیرگذار باشد.
- آشنایی با نحوه تشکیل برف، باران و تگرگ
- بررسی تاثیر گرمایش زمین بر بارش‌ها
پارسا میرزایی
۳ اسفند ۱۴۰۳