گرده افشانی

اجزای گل

1- اجزا و قسمت های گل و نقش آن ها چیست؟

اجزا و قسمت های گل و نقش آن ها با یکدیگر متفاوت است. ولی اساسی ترین نقش گل ها تولید مثل می باشد و در واقع این قسمت گیاه برای تولید مثل اختصاصی شده است. گیاهان نهاندانه دارای گل هستند و بر اساس نوع گل می توان تقسیم بندی های متفاوتی را برای گیاه در نظر گرفت. مثلا گل ها انواع ناقص و کامل، منظم و نامنظم دارند. بخش های مختلف گل که شامل کاسبرگ، گلبرگ، مادگی و پرچم می باشند، هر کدام نقش های مختلف و شکل های گوناگونی دارند ولی در نهایت همگی با کمک هم به بقای گل کمک می کنند.

2- گیاه گلدار یا نهاندانه:

انواع مختلفی از گیاهان وجود دارند که می توانند گلدار یا بدون گل، آوندی یا بدون آوند و بدون دانه یا دانه دار باشند. گیاهان گلدار، آنژیوسپرم ها یا نهاندانگان به تعداد زیادی در خشکی وجود دارند، به طوری که در اغلب اکوسیستم ها یافت می شوند. این گیاهان به هر دو روش جنسی و غیر جنسی تولید مثل می کنند و فراوان ترین نوع گیاهان هستند. در بین گروه های گیاهی، تنوع در گیاهان نهاندانه از بقیه بیشتر است!

این گیاهان اندازه های مختلفی دارند به طوری که گیاه آرد آب با طولی کمتر از ۲ میلی متر کوچکترین نهاندانه و درخت خاکستر کوهی که در استرالیا یافت می شود، با طولی در حدود ۱۰۰ متر بزرگترین نهاندانه محسوب می شود. در بین این محدوده، گیاهان گلدار مختلفی از جمله تاک ها، گیاهان گوشتخوار، ونوس مگس خوار، کاکتوس آبدار، قاصدک ها و سایر گیاهان گل سرخ مانند، ارکیده های شکننده و بائوباب ها یافت می شوند.

3- تولید مثل گیاهان:

تولید مثل گیاهان به دو شکل جنسی و غیر جنسی انجام می گیرد. در صورتی که اسپرم و تخمک دو گیاه با هم لقاح یابند، فرزندانی که از نظر ژنتیکی با والدین خود متفاوت هستند، به وجود می آیند (تولید مثل جنسی). در تولید مثل غیر جنسی فرزندی با خصوصیات ژنتیکی یکسان با والد به وجود می آید (در صورتی که جهش محسوسی رخ ندهد). گل در گیاهان اندام تولید کننده گامت های جنسی است. در بخش نر گیاه که پرچم نام دارد اسپرم ها در دانه گرده تولید می شوند و سپس به وسیله گرده افشان ها، این دانه گرده به تخمدان گیاه که در مادگی قرار دارد منتقل شده و با تخمک لقاح می یابد. در نتیجه این لقاح، دانه تولید می شود که توسط تخمدان احاطه شده و با رشد به میوه تبدیل می شود.

4 -گیاهان تک پایه و گیاهان دو پایه:

گیاهانی که گل های ناقص دارند را به دو دسته گیاهان دو پایه و تک پایه تقسیم می کنند. درگیاهان تک پایه هر دو جنس نر و ماده روی یک گیاه قرار دارند. ولی در گیاهان دو پایه جنس های نر و ماده در گیاهان متفاوتی قرار دارند، یعنی گل آن ها مادگی یا پرچم دارد. پرورش گیاهان تک پایه آسان تر از پرورش گیاهان دو پایه است. به منظور انجام گرده افشانی راحت تر، گیاهان دو پایه بهتر است کنار هم کاشته شوند. توت، بید، پسته، خرما و پاپایا، نمونه هایی از گیاهان تک پایه و بلوط، کاج، موز، ذرت و توس نمونه هایی از گیاهان دو پایه هستند.

5- گل منظم و گل نامنظم:

در بعضی از گل ها اجزا به فاصله های مساوی و به یک اندازه از هم قرار دارند و در واقع قرینه اند، این گل ها را گل منظم می نامند. گل هایی را که اجزای آن ها تقارن محوری ندارد گل نامنظم می نامند. برای مثال در لوبیا که گل نامنظم دارد، آرایش گل به صورتی است که دارای یک گلبرگ پهن به نام درفش، دو گلبرگ در طرفین به نام بال و دو گلبرگ کوچک به نام ناو که از کناره به هم متصل هستند، است. نعناع، بنفشه، ثعلب و گل میمون نیز از جمله گیاهانی هستند که گل نامنظم دارند.

 نحوه کار با شبیه ساز

در ابتدای شروع برنامه انتخاب کنید که میخواهید گل شما خود گرده افشانی داشته باشد یا گرده افشانی متقابل!

سپس طبق راهنمایی سمت چپ مراحل را پیش ببرید تا با تولید مثل گیاهان گلدار آشنا شوید.

در زبانه دوم از بالای شبیه ساز(شناسایی) میتوانید جهت ارزیابی خود از نام گذاری بخش های مختلف گل استفاده کنید!

سوالات:

1. اندام تولید مثل نر در گیاهان گلدار چه نام دارد؟
2. هنگام گرده افشانی دانه‌های گرده ابتدا بر روی ................. قرار می‌گیرند.
3. اجزای مادگی کدامند؟
4. ترتیب مراحل تولید مثل جنسی گیاهان چگونه است؟