پیدایش فصل ها

هزاران سال پیش، مردم با نگاه کردن به آسمان زمان را می گفتند. ممکن است به آن فکر نکنید، اما احتمالاً این کار را خوب انجام می دهید. به عنوان مثال، شما می دانید یک روز گذشته است که خورشید طلوع می کند و بیرون روشن می شود و سپس خورشید دوباره غروب می کند.

سال زمینی از یک بار گردش کامل زمین به دور خورشید به وجود می آید که تقریبا 365 روز است.

فصل نتیجه ی گردش زمین به دور خورشید است.

ماه قمری از یک بار گردش کامل ماه به دور زمین که حدود چهار هفته یا 28 روز طول می کشد پدید می آید.

یک شبانه روز از یک بار گردش کامل زمین به دور خود به وجود می آید که تقریبا 24 ساعت است.

نکات:

زمین یک بار درسال به دور خورشید می گردد. ولی چهار فصل در زمین به وجود می آید و درازی شب ها و روزها در هر فصل متفاوت است. این تفاوت را کجی محور زمین باعث شده است.

محور عمودی زمین یعنی محوری فرضی که از قطب شمال تا قطب جنوب زمین امتداد دارد، حدود 23.5 درجه نسبت به راستای عمود کج است. همین انحراف ظاهرا اندک سبب می‌شود وضعیت نیمه شمالی و نیمه جنوبی زمین طی سال نسبت به خورشید متفاوت باشد و هر سال چهار فصل مختلف در زمین پدید آید.

وقتی قطب شمال زمین رو به خورشید است، قطب جنوب کمتر در معرض تابش آفتاب است. در این حالت، نیمه شمالی زمین تابستان و نیمه جنوبی زمین زمستان را سپری می‌کند. اما وقتی زمین به گردش خود دور خورشید ادامه می‌دهد، این بار خورشید به قطب جنوب بیشتر می‌تابد (خورشید با زاویه بالاتری به نیمه جنوبی زمین می‌تابد). در این حالت، در نیمه جنوبی زمین تابستان و در نیمه شمالی زمین زمستان خواهد بود.

تابستان گرم تر از زمستان است. چون اشعه خورشید در طول تابستان نسبت به زمستان در یک زاویه مستقیم تر به زمین می رسد و همچنین به خاطر این است که در تابستان روزها خیلی طولانی تر از شب ها هستند.

گردش زمین به دور خودش را حرکت وضعی و گردش زمین به دور خورشید را حرکت انتقالی می گویند.

اگر خورشید مستقیماً بالای سر باشد، ارتفاع آن 90 درجه است. اگر خورشید در افق باشد، ارتفاع آن 0 درجه است.

عرض جغرافیایی(فاصله زاویه ای یک مکان در شمال یا جنوب خط استوا) بر حسب درجه شمالی یا جنوبی اندازه گیری می شود. عرض جغرافیایی خط استوا 0 درجه، عرض جغرافیایی قطب شمال 90 درجه شمالی است و عرض جغرافیایی تهران ، 35 درجه شمالی است.

به مسیر حرکت سیاره ها و دیگر چیزها به دور خورشید در منظومه ی شمسی مدار گفته می شود. بیشتر مدارها به شکل بیضوی هستند.

سایه زمانی ایجاد می شود که یک شی نور خورشید را مسدود کند. به عنوان مثال، زمانی که بدن شما نور خورشید را مسدود می کند، ممکن است سایه ای از خود را روی زمین ببینید.

نحوه ی کار با شبیه ساز

در شبیه ساز خواهید آموخت چگونه می توانید گذر زمان را به موارد مختلف رویدادهای نجومی مرتبط کنید. برای شروع نقطه‌ی قرمز روی زمین (نشان دهنده ی جایی است که ناظر قرار دارد) در نظر بگیرید، در قسمت توصیف شما با کشیدن نوار لغزنده ها، می توانید درجه محور زمین و عرض جغرافیایی را تعیین می کنید. نوار لغزنده سرعت به سمت چپ را بکشید و روی نمایش کلیک کنید و پنجره شبیه سازی را مشاهده کنید.

الف) چه اتفاقی می افتد؟

ب) روی تب نمایش دو بعدی کلیک کنید، چه می‌بینید؟

ج) روی تب نمودار روز کلیک کنید، چه چیزی مشاهده می کنید؟

د) روی تب سایه ها کلیک کنید، چه می‌بینید؟

سوال

فرض کنید در یک جزیره‌ی بیابانی بدون تقویم یا ساعت گیر افتاده اید، چگونه می خواهید بدانید که یک روز، یک ماه یا یک سال گذشته است؟